Kıdem tazminatı, belirli bir süre çalışan işçilerin, iş sözleşmelerinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermesi durumunda elde ettiği yasal bir haktır. Ancak bu hakkın zaman aşımı süresi ve faiz hesaplamaları gibi unsurlar işveren ve çalışan açısından dikkat edilmesi gereken konular arasındadır. Yazımızda kıdem tazminatında zaman aşımı süresi, faiz hesaplamaları konularını ele alıyoruz.

Kıdem Tazminatında Zaman Aşımı

Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi, kanunda 5 yıl olarak belirlenmiştir. 12/10/2017 tarihli yasa değişikliği ile önceki 10 yıllık zaman aşımı süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’na getirilen ek madde ile 5 yıla düşürülmüştür. Bu düzenleme ile mevcut haklar açısından farklı uygulamalar ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzde kıdem tazminatı talepleri için geçerli olan münhasıran 5 yıllık zaman aşımı süresi bulunmaktadır.

Zaman Aşımı Süresinin Başlangıcı

Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi, iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanılacak şekilde sona erdiği tarihten itibaren başlar. Bu tarihten itibaren 5 yıl içinde talepte bulunulmazsa, alacak zamanaşımına uğrar ve yasal yollardan talep edilemez.

Kıdem Tazminatında Zaman Aşımına Uğrayan Haklar

• Kıdem tazminatı alacakları
• Fazla mesai ücretleri
• Yıllık izin ücreti alacakları
• İhbar tazminatı

Bu hakların zaman aşımına uğramaması için işçilerin belirlenen sürede talepte bulunmaları önemlidir.

Kıdem Tazminatında Faiz Uygulaması

Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren ödenmezse, işveren belirlenen oranda faiz ödemekle yükümlüdür. Faiz hesaplamaları, yürürlükteki mevzuata göre yapılır ve işçinin mağduriyetini önlemeyi amaçlar.

*Not: 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, kıdem tazminatına, mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanmaktadır. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=1475&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

Faiz Türleri ve Uygulamaları

1. Mevduat Faizi: İş sözleşmesinin feshedildiği tarihte geçerli olan banka mevduat faiz oranı esas alınır.
2. Yasal Faiz: İşverenin gecikme süresine bağlı olarak işçiye ödediği tazminata eklenir.
3. Temerrüt Faizi: İşveren, ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğinde uygulanır.

Faiz Hesaplama Formülü

Faiz hesaplaması için kullanılan temel formül şu şekildedir:
Faiz Tutarı = (Ana Para x Faiz Oranı x Gün Sayısı) / 365

Faiz Hesaplama Örneği

Bu hesaplama, ödeme yapılmadığı durumda işverenin katlanması gereken ek maliyetleri gösterir.

Kıdem Tazminatında İşveren Yükümlülükleri

İşverenler, kıdem tazminatlarını yasal süre içinde ödemekle yükümlüdür. Ödeme yapılmaması durumunda işveren faiz yükümlülüğü ile karşılaşabilir. Ayrıca, işçi dava açarsa, mahkemeler genellikle işçi lehine karar vererek tazminatın faizli şekilde ödenmesini zorunlu kılabilir.

İşverenlerin aşağıdaki noktalara dikkat etmesi önerilir:

• Kıdem tazminatlarını zamanında ödemek.
• Faiz yükümlülüklerinden kaçınmak için gecikme yaşanmamasını sağlamak.
• İşten ayrılan çalışanların yasal haklarını takip etmek.