Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi belirli nedenlerle sona eren çalışanların, işveren tarafından ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. Türkiye’de kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu’na ve 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesine göre hesaplanmaktadır. Çalışanların kıdem tazminatı hakkından faydalanabilmesi için belirli şartları yerine getirmesi gerekir.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçiye işyerinde geçirdiği her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında ödenen bir tazminattır. Giydirilmiş brüt ücret; yemek parası, yol parası, ikramiye prim gibi yan hak ödemelerinin toplamı ile bulunur. Kıdem süresi bir yılı aşan her tam yıl için aynı hesaplama yapılır ve bir yıldan fazla süren çalışma süreleri de orantılı olarak kıdem tazminatı tavanını aşmayacak şekilde eklenir.
Kıdem Tazminatı Alma Şartları
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:
- İşçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması.
- İş akdinin işveren tarafından haklı nedenlerle feshedilmemesi.
- İşçinin kendi isteğiyle ayrılması durumunda haklı fesih nedenlerinin bulunması (örneğin, sağlık sebepleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı).
- Erkek çalışanlar için askerlik nedeniyle işten ayrılma.
- Kadın çalışanlar için evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılma.
- Emeklilik nedeniyle iş akdinin sona ermesi.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı hesaplanırken çalışanın son brüt ücreti esas alınır. Aşağıdaki formül kullanılarak kıdem tazminatı hesaplanabilir:
Kıdem Tazminatı = Çalışılan Yıl x Brüt Aylık Ücret
Örnek Hesaplama:
- Çalışma Süresi: 10 yıl
- Brüt Aylık Ücret: 50.000 TL
- Ortalama Yan Haklar: 10.000 TL
- Giydirilmiş Ücret: 60.000 TL.
- Kıdem Tazminatı Tavanı: 46.655,43
- Brüt Kıdem Tazminatı: 10 x 46.655,43 = 466.554,30 TL
- Damga Vergisi: 3.541,15 TL
- Net Kıdem Tazminatı: 463.013,15 TL
Önemli Notlar:
- Kıdem tazminatı tavanı her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir ve bu tutar aşılmamalıdır.
- Hesaplamaya yemek, yol, prim gibi düzenli ödemeler de dahil edilmelidir.
- Kıdem tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılmaz, yalnızca damga vergisi kesintisi uygulanır.
Daha detaylı hesaplamalar yapmak için TÜRMOB Kıdem Tazminatı Hesaplama Aracı sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
